Πόρισμα, που επιρρίπτει ευθύνες στις εκάστοτε ηγεσίες του υπουργείου Υγείας αλλά και σε φορείς όπως ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) και το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ), εξέδωσε ο Συνήγορος του Πολίτη με αφορμή την κατάρρευση της ιδιωτικής τράπεζας βλαστοκυττάρων Stem Health, τα στελέχη της οποίας διώκονται ήδη για κακουργήματα.
Το πόρισμα έρχεται να επιβεβαιώσει πανηγυρικά τα ρεπορτάζ της «Εφ.Συν.», τα οποία αναδείκνυαν το άναρχο τοπίο που επικρατεί στη συγκεκριμένη αγορά («Ακάλυπτες οι ιδιωτικές τράπεζες βλαστοκυττάρων» - 12/6/2017 και «Αμφιλεγόμενο ξεκαθάρισμα για τις τράπεζες φύλαξης βλαστοκυττάρων» - 23/9/2017).
Πρόκειται για το δεύτερο πόρισμα που βλέπει το φως της δημοσιότητας, έπειτα από το αντίστοιχο πόρισμα που εξέδωσε τον προηγούμενο Αύγουστο το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (ΣΕΥΥΠ) που έκανε φύλλο και φτερό τη Stem Health αλλά και τον Ομιλο Υγεία, αναδεικνύοντας ευθύνες και παρανομίες που οδήγησαν τελικά την υπόθεση στον εισαγγελέα και στις ήδη ασκηθείσες διώξεις.
Το πόρισμα αποτελεί προϊόν έρευνας για την Stem Health και ο Συνήγορος πήρε στοιχεία από το ΣΕΥΥΠ, έθεσε ουσιαστικά ερωτήματα σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και ταυτόχρονα προχώρησε σε ουσιαστική ερμηνεία του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου.
Ας δούμε αναλυτικά τις βασικότερες διαπιστώσεις όπως αναγράφονται στο πόρισμα.
«Με το συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο, από το 2011 και μέχρι την τυχόν αδειοδότησή τους, τα ιδρύματα ιστών όλων των κατηγοριών λειτουργούν ως εμπορικές εταιρείες χωρίς την εποπτεία του υπουργείου Υγείας, παρότι διαχειρίζονται βιολογικό υλικό. Κατά συνέπεια οι διατάξεις τού ως άνω νόμου (σ.σ. αναφέρεται στον νόμο 3984/2011) που είχαν σκοπό την οριοθέτηση της συγκεκριμένης επιχειρηματικής δραστηριότητας παρέμειναν ανεφάρμοστες». Και συμπληρώνει: «Απαραίτητο στοιχείο της καλής νομοθέτησης, όμως, είναι η δυνατότητα εφαρμογής της νομοθεσίας. Εάν ο νόμος δεν την εξασφαλίζει, δεν υπηρετεί τον σκοπό του και δεν υπηρετεί κάποια συγκροτημένη μεταρρυθμιστική πολιτική».
Το πόρισμα επισημαίνει τη μεγάλη χρονική καθυστέρηση για την έκδοση της υπουργικής απόφασης Πολάκη (Μάρτιος 2016), με την οποία επιχειρούσε να οριοθετήσει το νομικό πλαίσιο, συμπληρωματικά στον νόμο Λοβέρδου του 2011. «Η καθυστέρηση αυτή οφείλεται και στην εμπλοκή δύο φορέων, ΕΟΜ και ΚΕΣΥ» αναφέρει το πόρισμα, «οι οποίοι καθυστέρησαν υπέρμετρα να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες για την ολοκλήρωση της έκδοσης των προβλεπόμενων στον νόμο 3984/2011 εξουσιοδοτικών διατάξεων».
Οι βολές στη συνέχεια πέφτουν πάνω στο κράτος: «Είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ αναθέτει τις αρμοδιότητες σε “εξωτερικούς” φορείς, δεν παρέχει στους φορείς αυτούς εχέγγυα για την αποτελεσματική τους λειτουργία, δηλαδή ικανό προϋπολογισμό, υλικοτεχνική υποδομή, ανθρώπινο δυναμικό κ.ά.».
Η... μισή αλήθεια
Stem-Health
Ο Συνήγορος ζήτησε ενημέρωση από τον ΕΟΜ για το αν η Stem Health είχε άδεια και στην απάντηση που έλαβε σημειώνεται ότι «η εταιρεία δεν είχε καταθέσει αίτηση με τα απαραίτητα δικαιολογητικά για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας».
Στο ερώτημα αναφορικά με το καθεστώς αδειοδότησης των υπόλοιπων τραπεζών και τον έλεγχό τους, ο ΕΟΜ παρέπεμψε τον Συνήγορο στη Διεύθυνση Ανάπτυξης Μονάδων Υγείας του υπουργείου Υγείας.
Διευκρίνιζε, δε, ότι έπειτα από εισηγήσεις του και την έκδοση σχετικών υπουργικών αποφάσεων, έχουν αδειοδοτηθεί μόνο τρεις δημόσιες τράπεζες φύλαξης βλαστοκυττάρων.
Εδώ βέβαια αξίζει να τονιστεί ότι υπεύθυνος για τον έλεγχο των τραπεζών ήταν ο ΕΟΜ, ο οποίος στη διευκρίνισή του... παρέλειψε να αναφέρει ότι είχε εισηγηθεί θετικά ώστε να πάρουν άδεια δύο ιδιωτικές εταιρείες (Omnigen και Biohellenika).
Στο διαχρονικό ερώτημα αναφορικά με τη θεραπευτική χρήση των βλαστοκυττάρων το πόρισμα αναφέρει: «Ο ΕΟΜ, ως καθ’ ύλην επιστημονικό όργανο, εάν θεωρούσε αμφίβολη τη θεραπευτική χρήση και τελικά εάν αμφισβητούσε την αποτελεσματική λειτουργία των ιδιωτικών τραπεζών, είχε νομική υποχρέωση να διαμορφώσει και να κοινοποιήσει ρητά και σαφώς σχετική γνωμοδότηση, με επιστημονικά τεκμηριωμένες απόψεις, με στόχο τη χάραξη εθνικής πολιτικής στον τομέα ιστών και κυττάρων».
Το πόρισμα επικαλείται υλικό από τον έλεγχο του ΣΕΥΥΠ όπου αναφέρεται ότι στα πρακτικά τριών συνεδριάσεων του Δ.Σ. του ΕΟΜ το 2014, «μέλη του ισχυρίζονταν ότι δεν υπάρχει καμία επιστημονική τεκμηρίωση για τη θεραπευτική χρήση μεσεγχυματικών κυττάρων».
Σοβαρότατες ευθύνες
Από τη στιγμή όμως που το Δ.Σ. του ΕΟΜ δεν διατύπωσε γνωμοδότηση για το θέμα, «υποχρεούνταν να πιέσει την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Υγείας για αδειοδότηση και έλεγχο των συγκεκριμένων εταιρειών, οι οποίες παρόλο που διαχειρίζονται βιολογικό υλικό χωρίς την άδεια λειτουργούν ως εμπορικές ανώνυμες εταιρείες».
Το βασικό ελαφρυντικό που αποδίδει το πόρισμα στον ΕΟΜ είναι το γεγονός της «εγκατάλειψης» του φορέα από την κεντρική διοίκηση, αφού δεν εξασφαλιζόταν η «εύρυθμη λειτουργία» του.
Ο Συνήγορος επιρρίπτει σοβαρότατες ευθύνες και στον Ομιλο Υγεία, αναφέροντας τα εξής: «Είναι σαφές ότι η κλινική από το 2008 έως το 2013 που συμμετείχε στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας (σ.σ. της Stem Health) γνώριζε και ευθυνόταν ως μέτοχος για το ότι δεν τηρείτο το νομικό πλαίσιο που ορίζει τη λειτουργία της εν λόγω εταιρείας, άσχετα εάν επέλεξε να μην ασκήσει την εξουσία που είχε αντικειμενικά ως μέτοχος».
Τονίζεται επίσης το γεγονός ότι ο όμιλος δεν ενημέρωνε σχετικά τους γονείς, αλλά και ότι η αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου ουδέποτε έλεγξε τον όμιλο για το ζήτημα αυτό.
Τέλος, ο Συνήγορος αναφέρει πως δεν πήρε απάντηση από το υπουργείο για ένα βασικότατο ερώτημα: Τι θα γίνει με τα βλαστοκύτταρα που φυλάσσονται στον χώρο τού «Υγεία» από τη στιγμή που κατέρρευσε η Stem Health.
Πρόκειται για ένα ερώτημα που βασανίζει περίπου 30.000 γονείς-πελάτες τής εν λόγω εταιρείας.
Παρ’ όλα αυτά το πόρισμα χαιρετίζει τις τελευταίες νομοθετικές πρωτοβουλίες που έχουν παρθεί -έστω και αργά- προκειμένου να μπει τάξη στο χάος. Δημήτρης Τερζής http://www.efsyn.gr/
Το πόρισμα έρχεται να επιβεβαιώσει πανηγυρικά τα ρεπορτάζ της «Εφ.Συν.», τα οποία αναδείκνυαν το άναρχο τοπίο που επικρατεί στη συγκεκριμένη αγορά («Ακάλυπτες οι ιδιωτικές τράπεζες βλαστοκυττάρων» - 12/6/2017 και «Αμφιλεγόμενο ξεκαθάρισμα για τις τράπεζες φύλαξης βλαστοκυττάρων» - 23/9/2017).
Πρόκειται για το δεύτερο πόρισμα που βλέπει το φως της δημοσιότητας, έπειτα από το αντίστοιχο πόρισμα που εξέδωσε τον προηγούμενο Αύγουστο το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (ΣΕΥΥΠ) που έκανε φύλλο και φτερό τη Stem Health αλλά και τον Ομιλο Υγεία, αναδεικνύοντας ευθύνες και παρανομίες που οδήγησαν τελικά την υπόθεση στον εισαγγελέα και στις ήδη ασκηθείσες διώξεις.
Το πόρισμα αποτελεί προϊόν έρευνας για την Stem Health και ο Συνήγορος πήρε στοιχεία από το ΣΕΥΥΠ, έθεσε ουσιαστικά ερωτήματα σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και ταυτόχρονα προχώρησε σε ουσιαστική ερμηνεία του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου.
Ας δούμε αναλυτικά τις βασικότερες διαπιστώσεις όπως αναγράφονται στο πόρισμα.
«Με το συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο, από το 2011 και μέχρι την τυχόν αδειοδότησή τους, τα ιδρύματα ιστών όλων των κατηγοριών λειτουργούν ως εμπορικές εταιρείες χωρίς την εποπτεία του υπουργείου Υγείας, παρότι διαχειρίζονται βιολογικό υλικό. Κατά συνέπεια οι διατάξεις τού ως άνω νόμου (σ.σ. αναφέρεται στον νόμο 3984/2011) που είχαν σκοπό την οριοθέτηση της συγκεκριμένης επιχειρηματικής δραστηριότητας παρέμειναν ανεφάρμοστες». Και συμπληρώνει: «Απαραίτητο στοιχείο της καλής νομοθέτησης, όμως, είναι η δυνατότητα εφαρμογής της νομοθεσίας. Εάν ο νόμος δεν την εξασφαλίζει, δεν υπηρετεί τον σκοπό του και δεν υπηρετεί κάποια συγκροτημένη μεταρρυθμιστική πολιτική».
Το πόρισμα επισημαίνει τη μεγάλη χρονική καθυστέρηση για την έκδοση της υπουργικής απόφασης Πολάκη (Μάρτιος 2016), με την οποία επιχειρούσε να οριοθετήσει το νομικό πλαίσιο, συμπληρωματικά στον νόμο Λοβέρδου του 2011. «Η καθυστέρηση αυτή οφείλεται και στην εμπλοκή δύο φορέων, ΕΟΜ και ΚΕΣΥ» αναφέρει το πόρισμα, «οι οποίοι καθυστέρησαν υπέρμετρα να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες για την ολοκλήρωση της έκδοσης των προβλεπόμενων στον νόμο 3984/2011 εξουσιοδοτικών διατάξεων».
Οι βολές στη συνέχεια πέφτουν πάνω στο κράτος: «Είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ αναθέτει τις αρμοδιότητες σε “εξωτερικούς” φορείς, δεν παρέχει στους φορείς αυτούς εχέγγυα για την αποτελεσματική τους λειτουργία, δηλαδή ικανό προϋπολογισμό, υλικοτεχνική υποδομή, ανθρώπινο δυναμικό κ.ά.».
Η... μισή αλήθεια
Stem-Health
Ο Συνήγορος ζήτησε ενημέρωση από τον ΕΟΜ για το αν η Stem Health είχε άδεια και στην απάντηση που έλαβε σημειώνεται ότι «η εταιρεία δεν είχε καταθέσει αίτηση με τα απαραίτητα δικαιολογητικά για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας».
Στο ερώτημα αναφορικά με το καθεστώς αδειοδότησης των υπόλοιπων τραπεζών και τον έλεγχό τους, ο ΕΟΜ παρέπεμψε τον Συνήγορο στη Διεύθυνση Ανάπτυξης Μονάδων Υγείας του υπουργείου Υγείας.
Διευκρίνιζε, δε, ότι έπειτα από εισηγήσεις του και την έκδοση σχετικών υπουργικών αποφάσεων, έχουν αδειοδοτηθεί μόνο τρεις δημόσιες τράπεζες φύλαξης βλαστοκυττάρων.
Εδώ βέβαια αξίζει να τονιστεί ότι υπεύθυνος για τον έλεγχο των τραπεζών ήταν ο ΕΟΜ, ο οποίος στη διευκρίνισή του... παρέλειψε να αναφέρει ότι είχε εισηγηθεί θετικά ώστε να πάρουν άδεια δύο ιδιωτικές εταιρείες (Omnigen και Biohellenika).
Στο διαχρονικό ερώτημα αναφορικά με τη θεραπευτική χρήση των βλαστοκυττάρων το πόρισμα αναφέρει: «Ο ΕΟΜ, ως καθ’ ύλην επιστημονικό όργανο, εάν θεωρούσε αμφίβολη τη θεραπευτική χρήση και τελικά εάν αμφισβητούσε την αποτελεσματική λειτουργία των ιδιωτικών τραπεζών, είχε νομική υποχρέωση να διαμορφώσει και να κοινοποιήσει ρητά και σαφώς σχετική γνωμοδότηση, με επιστημονικά τεκμηριωμένες απόψεις, με στόχο τη χάραξη εθνικής πολιτικής στον τομέα ιστών και κυττάρων».
Το πόρισμα επικαλείται υλικό από τον έλεγχο του ΣΕΥΥΠ όπου αναφέρεται ότι στα πρακτικά τριών συνεδριάσεων του Δ.Σ. του ΕΟΜ το 2014, «μέλη του ισχυρίζονταν ότι δεν υπάρχει καμία επιστημονική τεκμηρίωση για τη θεραπευτική χρήση μεσεγχυματικών κυττάρων».
Σοβαρότατες ευθύνες
Από τη στιγμή όμως που το Δ.Σ. του ΕΟΜ δεν διατύπωσε γνωμοδότηση για το θέμα, «υποχρεούνταν να πιέσει την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Υγείας για αδειοδότηση και έλεγχο των συγκεκριμένων εταιρειών, οι οποίες παρόλο που διαχειρίζονται βιολογικό υλικό χωρίς την άδεια λειτουργούν ως εμπορικές ανώνυμες εταιρείες».
Το βασικό ελαφρυντικό που αποδίδει το πόρισμα στον ΕΟΜ είναι το γεγονός της «εγκατάλειψης» του φορέα από την κεντρική διοίκηση, αφού δεν εξασφαλιζόταν η «εύρυθμη λειτουργία» του.
Ο Συνήγορος επιρρίπτει σοβαρότατες ευθύνες και στον Ομιλο Υγεία, αναφέροντας τα εξής: «Είναι σαφές ότι η κλινική από το 2008 έως το 2013 που συμμετείχε στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας (σ.σ. της Stem Health) γνώριζε και ευθυνόταν ως μέτοχος για το ότι δεν τηρείτο το νομικό πλαίσιο που ορίζει τη λειτουργία της εν λόγω εταιρείας, άσχετα εάν επέλεξε να μην ασκήσει την εξουσία που είχε αντικειμενικά ως μέτοχος».
Τονίζεται επίσης το γεγονός ότι ο όμιλος δεν ενημέρωνε σχετικά τους γονείς, αλλά και ότι η αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου ουδέποτε έλεγξε τον όμιλο για το ζήτημα αυτό.
Τέλος, ο Συνήγορος αναφέρει πως δεν πήρε απάντηση από το υπουργείο για ένα βασικότατο ερώτημα: Τι θα γίνει με τα βλαστοκύτταρα που φυλάσσονται στον χώρο τού «Υγεία» από τη στιγμή που κατέρρευσε η Stem Health.
Πρόκειται για ένα ερώτημα που βασανίζει περίπου 30.000 γονείς-πελάτες τής εν λόγω εταιρείας.
Παρ’ όλα αυτά το πόρισμα χαιρετίζει τις τελευταίες νομοθετικές πρωτοβουλίες που έχουν παρθεί -έστω και αργά- προκειμένου να μπει τάξη στο χάος. Δημήτρης Τερζής http://www.efsyn.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου